โลหะทองแดง นอกจากเป็นโลหะหลักชนิดหนึ่งที่ใช้ในการทำ เครื่องประดับเงินลายตาไม้แล้ว ยังมีคุณสมบัติพิเศษบางประการที่มีประโยชน์ คือ ยังมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อ แบคทีเรียซึ่งเป็นเชื้อโรคชนิดหนึ่งได้
จากบทความของ ดร.ปัญญวัชร์ วังยาว โลหะผสมทองเหลืองและทองแดงที่มีความสามารถในการฆ่าเชื้อโรค
” ในประเทศที่ด้อยพัฒนาหรือประเทศที่ไม่มีสาธารณูปโภคที่ดีและมีมาตรฐานนั้น ผู้คนที่อาศัยอยู่จะมีโอกาสที่จะเจ็บป่วยและเสียชีวิตปีหนึ่งๆ เป็นจำนวนไม่น้อย โดยเฉพาะโรคท้องร่วงอย่างรุนแรงซึ่งจะมีอาการท้องเสีย ถ่ายเป็นน้ำ ซึ่งเป็นสาเหตุนำไปสู่การเสียชีวิตเนื่องจากการขาดน้ำ สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนี้เนื่องจากเชื้อแบคทีเรีย เช่นพวกเชื้อ Escherichin coli หรือ E. Coli ที่ปนเปื้อนอยู่ในน้ำหรืออาหาร
จากการศึกษาและงานวิจัยพบว่าโลหะผสมทองแดงหรือทองเหลือง ที่มีส่วนผสมระหว่างทองแดงและสังกะสีนั้น มีความสามารถในการกำจัดเชื้อแบคทีเรียพวกนี้ได้ ซึ่งก็ตรงกับความเชื่อของชาวเอเชียโบราณโดยเฉพาะในอินเดียและตะวันออกกลางที่นิยมนำน้ำเก็บไว้ในภาชนะที่ทำด้วยทองเหลือง โดยธาตุที่มีพอต่อการฆ่าเชื้อแบคทีเรียนั้นก็คือทองแดงนั่นเอง ไอออนของทองแดงที่ปลดปล่อยออกมาในน้ำนั้นจะไปรบกวนระบบชีววิทยาของแบคทีเรีย โดยการไปทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ และมีผลต่อการทำงานของเอนไซม์ภายในเซลล์
นอกจากนี้ยังค้นพบด้วยว่า ธาตุทองแดงมีผลกระทบต่อการกำจัดเชื้อแบคทีเรียประเภท E.Coli 0157 และ Listerin monocytogenes บนผิวของโลหะผสมทองแดงโดยตรง ซึ่งสามารถกำจัดได้ภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงเมื่อเทียบกับเหล็กกล้าไร้สนิม (ferrite) ที่ต้องใช้เวลานานกว่านั้นซึ่งอาจจะต้องใช้เวลาประมาณอาทิตย์กว่าๆ เชื้อแบคทีเรีย 2 ชนิดนี้จึงจะตายหมด เพราะฉะนั้นอุปกรณ์ต่างๆ ที่ทำด้วยเหล็กกล้าไร้สนิมที่ใช้ในโรงพยาบาล ห้องสุขาสาธารณะ หรือสถานที่ที่ต้องการควบคุมการแพร่กระจายของเชื้อแบคทีเรียอย่างเข้มงวด ควรจะเปลี่ยนมาใช้วัสดุที่ทำด้วยโลหะผสมทองแดง เช่น พวกลูกบิดประตู ที่กั้นเตียงของผู้ป่วย รวมถึงพื้นที่ในการทำงาน เพื่อลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายของเชื้อแบคทีเรีย ”
โดย ดร.ปัญญวัชร์ วังยาว
อ้างอิง http://www.material.chula.ac.th/RADIO48/October/radio10-4.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Copper
https://en.wikipedia.org/wiki/Antimicrobial_properties_of_copper
เรียบเรียงจาก
Koevil W: “Antibacterial properties of copper and brass demostrate potential to combat toxic E Coli 0157 outbreaks in the food processing industry” in Symposium on copper and health, hold in CEPAL, Santiago, Chile 2001.